به گزارش اختر شرق؛ نخاله‌های ساختمانی که از آن با عناوین دیگری همچون ضایعات ساختمانی، پسماندهای ساختمانی، زباله‌های ساختمانی، زائده‌های ساختمانی و دورریزهای ساختمانی و حتی طلای کثیف نیز یاد می‌شود، زندگی شهری امروز را تحت تأثیر قرار داده‌اند.
در شرایطی که نخاله‌های ساختمانی و پراکندگی آن‌ها در اطراف جاده‌ها و حاشیه شهرها امروز به یک معضل تبدیل‌شده و نمای نازیبایی به شهرها داده است و در گوشه و کنار شهر تربت‌جام با چهره زننده با نخاله‌های ساختمانی ازجمله خاک و مخلوط‌های حاصل از خاک‌برداری، شیشه، بتن، ملات، گچ‌وخاک، کاشی و سرامیک، ملات ماسه و سیمان، قیر و گونی، سنگ، موزاییک، تیرچه سقفی و چوب دپو شده مواجه می‌شویم به نظر می‌رسد برخورد جدی با متخلفان صورت نمی‌گیرد و در حال حاضر جمع‌کردن و سامان دادن به نخاله‌های ساختمانی یکی از مهم‌ترین مسائلی است که ذهن مسئولان مربوطه را به خود مشغول کرده است به همین دلیل لازم است در جمع‌کردن، حمل و دفن اصولی نخاله‌های ساختمانی نظارت لازم به عمل آید تا هیچ فردی نتواند با دور زدن قانون و تخلف حقوق دیگران را پایمال کنند و در دل طبیعت و سطح جاده‌های اصلی و فرعی نخاله‌ها را تخلیه کنند چون این رفتار نادرست ازیک‌طرف طبیعت و مسیر جاده‌ها را نازیبا می‌کند و علاوه بر این مشکلاتی را برای مردم به وجود می‌آورد هرچند که در این راه شهرداری به‌تنهایی نمی‌تواند حرکتی صورت داده بلکه همت دیگر مسئولان را هم می‌طلبد.
انباشت نخاله‌های ساختمانی چهره زشتی به ورودی شهرمی دهد
یک شهروند تربت‌جامی در این خصوص می‌گوید: انباشت خاک و نخاله‌های تولیدشده ناشی از عملیات ساختمانی نظیر تخریب بناهای قدیمی، ساخت‌وساز جدید و تعمیرات ساختمانی در مقابل و داخل محدوده املاک، سبب نازیبایی شهر، ایجاد مشکلات زیست‌محیطی، نارضایتی همسایگان و … می‌شود و از سوی دیگر انباشت نخاله‌های ساختمانی در اطراف جاده‌ها و حاشیه شهر چهره‌ای نازیبا به شهر داد و هم تضییع حقوق شهروندان است، و به نظر می‌رسد کارفرمایان برای رهایی از گرفتاری این پسماندها، نخاله‌های ساختمانی خود را در مناطق خالی از سکنه، نزدیک به شهر و محل سکونت مردم و در کل هرجایی که بشود خالی می‌کنند.
نخاله‌های ساختمانی محل رشد پشه سالک
یکی دیگر از شهروندان نیز در این رابطه گفت: خاک و نخاله محل امنی برای زندگی سگ‌های ولگرد، جوندگان موذی، موش و پشه عامل بیماری سالک است، بنابراین با قرار دادن خاک و نخاله در مجاورت منازل مسکونی ناخواسته شاید ناآگاهانه و به دست خودمان زمینه‌ساز بروز بیماری‌هایی می‌شویم که چهره معصوم کودکانمان را نازیبا می‌کند.
محمدی بیان کرد: نخاله‌های ساختمانی باید در نظر مدیران و مسئولان مهم باشد و با نصب تابلوهایی با عنوان «تخلیه خاک و نخاله ساختمانی ممنوع» از این اقدام جلوگیری کنند.
وی در ادامه با گلایه از روند کند جمع‌آوری نخاله‌ها می‌گوید: اگر فردی بخواهد ساخت‌وساز غیرمجازی انجام دهد، در مدت بسیار کوتاه و گاه حتی کمتر از یک روز با او برخورد می‌شود اما معلوم نیست چرا با افرادی که نخاله ساختمانی تخلیه می‌کنند، برخورد نمی‌شود درحالی‌که با این کار و مسدود شدن مسیر رودخانه و کانال‌ها به‌سلامت عمومی لطمه وارد می‌شود.
در دفن نخاله‌ها بستر رودخانه‌ها باید جدی گرفته شود
مدیر آب منطقه‌ای تربت‌جام اظهار کرد: مسئول قانونی دفن نخاله‌های ساختمانی بر عهده شهرداری است و می‌بایستی محلی برای دفن نخاله‌های ساختمانی پیش‌بینی نماید تا شهروندان با تخلیه نخاله‌های ساختمانی خود در حاشیه‌های شهر چهره زشتی از در ورودی شهر نمایان نگردد و علیرغم اینکه تاکنون در جلسات متعدد کارگروه پسماند تأکید بر اینکه گردیده شهرداری برای دفن نخاله‌های ساختمانی محلی را پیش‌بینی نماید که متأسفانه به دلیل نبود زمین هنوز این کار انجام‌نشده است.
یوسف اختری گفت: متأسفانه شهروندان هم با تخلیه نخاله‌ها در حاشیه جاده و مسیر رودخانه‌ها نه‌تنها چهره شهر را زشت جلوه می‌دهند بلکه با این حرکت بر اساس قوانین و مقررات خلافی هم از سوی آنان صورت می‌گیرد این امر باعث آلودگی محیط‌زیست می‌شود پیشنهاد ما این است یک نقطه مناسب و در یک‌فاصله معقولی در اطراف شهر در نظر گرفته شود تا نخاله‌های ساختمانی از سوی شهروندان در آن مکان تخلیه گردد.
اختری عنوان کرد: موضوع رودخانه‌ها باعث جدی گرفته شود و تخلیه نخاله‌ها در رودخانه‌ها باعث انسداد مسیر مجرای آب می‌گردد و مخاطراتی ناشی از جاری شدن سیل برای آن دستی از اماکن مسکونی که در نزدیکی رودخانه بنا گردیده ایجاد کند و علیرغم اینکه تابلوهای هشداردهنده در مسیرهای رودخانه نصب نمودیم ولی به خاطر اینکه مکان مناسبی برای تخلیه نخاله ساختمانی وجود ندارد شهروندان مجبور می‌گردند در بستر مسیر رودخانه‌ها نخاله‌های خود را تخلیه نمایند حتی در سال گذشته با کمک شهرداری ما کال جامرود را به خاطر تخلیه نخاله‌های ساختمانی که مسدود شده بود به طول ۲ کیلومتر لایروبی کردیم کما اینکه در قانون هم قید گردیده است کسانی که تخلیه نخاله‌های ساختمانی خود را در مسیر رودخانه‌ها و یا پل‌ها انجام می‌دهند به استناد قانون پسماند تا ۷۰ روز امکان توقیف ماشین‌آلات آن‌ها وجود دارد.
نخاله‌های ساختمانی سلامت شهروندان را تهدید می‌کند
معاونت درمان دانشکده علوم پزشکی تربت‌جام می‌گوید: در بحث نخاله‌های ساختمانی ما دستورالعملی که به آن ورود کنیم نداریم و این از وظایف محیط‌زیست و شهرداری است و دفن نخاله‌های ساختمانی در شهر بر عهده شهرداری و در روستاها بر عهده دهیاری‌ها و بخشداری‌ها است.
محمدرحیمیان بیان کرد: انباشت نخاله‌های ساختمانی باعث تجمع موش و دیگر حشرات موزی می‌گردد که در این‌گونه مکان‌ها زندگی می‌کنند و پشه خاکی‌هایی که با نیش زدن انسان را به بیماری سالک مبتلا می‌کند محل زندگی آنان در نخاله‌های ساختمانی است و معمولاً همیشه جاهایی که سالک زیاد داریم همان مکان‌هایی است که در حاشیه شهرها نخاله‌های ساختمانی انباشت می‌گردند چون اگر یک نفر براثر نیش زدن پشه دچار سالک گردد این به دیگران هم سرایت می‌کند بنابراین نخاله‌های ساختمانی در حاشیه شهر و رودخانه‌ها سلامت شهروندان را تهدید می‌کند و می‌بایستی دفن نخاله‌های ساختمانی در کارگروه پسماند به‌صورت جد به آن پرداخته شود.
مدیریت نخاله‌های ساختمانی در شهر بر عهده شهرداری است
رئیس اداره محیط‌زیست تربت‌جام عنوان کرد: مدیریت اجرایی نخاله‌ها ساختمانی و پسماندها در شهرها با شهرداری و در روستاها با بخشداری و دهیاری‌ها است و سازمان محیط‌زیست و اداره محیط‌زیست به‌عنوان ناظر می‌باشند.
جواد دامن‌پاک تصریح کرد: اقداماتی که در حوزه پسماند در شهرستان‌ها اجرا می‌گردد ابتدا در کارگروه مدیریت پسماند شهرستان ساماندهی می‌شوند و موضوع نخاله‌های ساختمانی در تربت‌جام سال‌هاست که ما از طریق شهرداری آن را پیگیری می‌کنیم و این موضوع در کارگروه پسماند شهرستان مطرح گردیده و گزینه‌های مختلفی هم پیشنهادشده ولی هر یک بنا به دلایل و مشکلات مختلفی که وجود داشته رد شده است و اکنون هم درواقع شهروندان بلاتکلیف می‌باشند و در یک مقطع زمانی محلی در جاده تربت‌جام به باخرز شناسایی شد که مدتی در آن مکان تخلیه صورت می‌گرفت ولی به علت پیدا شدن معارض و مالک برای زمین فوق کار تخلیه نخاله‌های ساختمانی در آن مکان متوقف شد و در طی دو سال گذشته محل مناسبی برای این قضیه پیدا نگردیده است.
وی ادامه داد: پیگیری‌های متعددی ما در کارگروه پسماند و حوزه محیط‌زیست انجام دادیم ولی متأسفانه تاکنون در شناسایی و ارائه مکان مناسب اقدام خاصی انجام‌نشده است و معرفی محل به دستگاه‌های دیگر ارجاع و در حال حاضر انباشت نخاله‌های ساختمانی در تمامی حاشیه‌های ورودی شهر صورت می‌گیرد و بخشی از آن‌هم در محل مسیل‌ها و حاشیه جام رود و بارها اظهار نمودیم با توجه به جمعیت ۱۰۰ هزارنفری شهر تربت‌جام و ساخت‌وسازهایی که دارد انجام می‌گیرد حجم نخاله‌های ساختمانی زیاد است ولی با توجه به اینکه محلی در اطراف شهر وجود ندارد مدیریت نخاله‌های ساختمانی دچار اشکال شده است و شهروندان هم در هرجایی که مکان خاصی مشاهده می‌کنند نخاله‌های ساختمانی خودشان را تخلیه می‌کنند.
شهرداری به‌تنهایی نمی‌تواند کاری انجام دهد
مسئول خدمات شهر شهرداری تربت‌جام می‌گوید: ماده و قوانین در رابطه با نخاله‌های ساختمانی داریم یکی ماده ۱۶ قانون مدیریت پسماند و دیگری ماده ۲۰ قانون مدیریت پسماند در ماده ۱۶ قانون مدیریت پسماند گردیده است تولید، نگهداری، حمل، نگهداری و دفن آن بایستی بر اساس قوانین مدیریت پسماند باشد و در ماده ۲۰ هم آمده است خودروهایی که حمل نخاله‌های ساختمانی را انجام می‌دهند می‌بایستی در مکان‌های مجاز تخلیه نمایند و اگر در محل‌های غیرمجاز تخلیه کنند دستگاه‌های ذی‌ربط می‌توانند ماشین‌آلات آن‌ها را توقیف کنند و اگر از مظهر شهری به این موضوع نگاه شود شهرداری برای دفن نخاله‌های ساختمانی بایستی مکانی را پیش‌بینی نماید.
برای زمین دفن زباله‌ها معارض پیداشده است
جلیل طاهری مطرح کرد: در یک دوره‌ای مکانی جهت نخاله‌های ساختمانی در کارگروه پسماند مکانی در کیلومتر ۱۰ جاده تربت‌جام به باخرز جهت دفن نخاله‌های ساختمانی معرفی و در آن جلسه مصوب گردید تمامی نخاله‌های ساختمانی به این مکان انتقال و دفن گردد که شهرداری در این رابطه اطلاع‌رسانی نمود و مدتی نخاله‌های ساختمانی در آن مکان دفن گردید تا اینکه معارض برای آن زمین پیدا و دیگر مالک زمین از دفن زباله در آن مکان جلوگیری نمود و در ادامه جلسه دیگر در این رابطه در فرمانداری برگزار که قرار بر این شد ادارات دیگری هم که مکان‌هایی مدنظر آنان می‌باشند معرفی نمایند شهرداری سه مکان معرفی نمود درصورتی‌که دیگر ادارات ذی‌ربط مکانی را معرفی ننمودند، در این جلسه از سوی محیط‌زیست شهرستان تربت‌جام با هر سه مکان معرفی‌شده توسط شهرداری مخالفت نمود و شهرداری با محیط‌زیست مکاتبه‌ای صورت داد مبنی بر اینکه مکان‌هایی که ما پیشنهاد دادیم مورد تائید آن اداره واقع نگردیده است اگر شما و یا دستگاه دیگر مکانی را سراغ دارید به شهرداری معرفی تا شهرداری نسبت به اطلاع‌رسانی آن اقدام نمایند.
وی در ادامه گفت: محیط‌زیست شهر ما چیزی در حدود ۱۴۰۰ الی ۱۵۰۰ هکتار مساحت دارد که یک محیط و یک دامنه وسیعی هم با حریم آن تشکیل می‌دهد و حداقل روز ۶۰ الی ۷۰ تن نخاله در این شهر داریم و اینکه می‌گویند نخاله‌های ساختمانی در حاشیه رودخانه‌ها و یا شهر ریخته می‌شود مأمورین ما هرروز صبح تمامی این مسیر را گشت زده و علیرغم اینکه ما با مصالح‌فروشی‌ها ساختمانی هماهنگ کردیم که نخاله‌ها را در بستر رودخانه‌ها یا حاشیه شهر تخلیه نکنند متأسفانه به علت عدم وجود زمین خالی جهت دفن زباله‌ها، بازهم شاهد انباشت نخاله‌ها در حاشیه شهر و یا مسیر رودخانه‌ها هستیم که در این رابطه شهرداری به‌تنهایی نمی‌تواند کاری انجام دهد بلکه در ابتدا بایستی فرهنگ‌سازی صورت گیرد سپس تمامی ادارات و دستگاه‌ها دست‌به‌دست هم داده تا این مشکلات به‌گونه‌ای حل گردد حتی ما در سرتاسر رودخانه‌ها تابلوهای هشداردهنده ریختن نخاله‌ها ممنوع نصب کردیم که متأسفانه زباله گردها داخل شهر آن‌ها را کندن و باز مجدد اخیراً ۱۵ تابلو دیگر نصب نمودیم با این تفاصیل وقتی شهروندان ما رعایت نمی‌کنند دست شهرداری هم‌بسته است و خود شهرداری هم به‌تنهایی نمی‌تواند صفر تا صد مشکلات را حل نماید شهرداری در سال گذشته با هزینه بالغ‌بر ۶۰ میلیون تومان با همکاری بخش خصوصی تمامی زباله‌های ریخته شده در حاشیه جامرود را پاک‌سازی نمود.
وی خاطرنشان کرد: اینکه می‌گویند نخاله‌های ساختمانی برای شهرداری اهمیتی ندارد به‌عنوان سند، بخش خصوصی که ما به کار گرفتیم و اسناد آن‌هم در شهرداری موجود است بیایند از نزدیک مشاهده کنند سپس اظهارنظر نمایند که بحث نخاله‌های ساختمانی برای شهرداری اهمیتی دار و یا ندارد و چشم‌بسته قضاوت نکنند.
طاهری بیان داشت: سوریه جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی وظیفه تولیدکنندگان آن است و شهرداری هیچ‌گاه مسئولیتی ندارد که نخاله ساختمانی شهروندان و تولیدکنندگان را جمع‌آوری نماید بلکه این از وظایف خود آنان نیز است و شهرداری فقط مسئولیت دفن نخاله‌ها در مکان‌هایی که مورد تائید واقع گردیده است را دارد و بارها شاهد این بودیم شهروندان نخاله‌های ساختمانی خود را یا پای درختان می‌ریزند باید داخل جوی آب‌ها و شهرداری می‌بایستی با کمک بخش برای جمع‌آوری آن‌ها هزینه کند اگر شهروندان رعایت کنند شهرداری به‌جای هزینه کردن در رابطه با جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی شهروندان و تولیدکنندگان می‌تواند آن مبالغ را صرف هزینه‌های عمرانی شهر کند.
مدیریت خدمات شهر شهرداری تربت‌جام در پایان گفت: در ابتدای کنارگذر از سمت مشهد بزرگراه سردار شهید سلیمانی یک مکان وجود دارد که از آن شن و ماسه جهت احداث کمربندی استفاده می‌کردند و از عمق بسیار بالایی هم برخوردار است و متعلق به آب منطقه شهرستان است اگر این مکان را مجوز بدهند تا شهرداری نخاله‌های ساختمانی را در آن مکان دفن نمایند می‌توان از آن به‌عنوان جایگزین محل دفن زباله‌ها در جاده تربت‌جام به باخرز استفاده نمود.
خبرنگار: مهدیه اعلمی
