تاغ زارهای سبزوار به دلیل هجوم سودجویان برای تهیه زغال قلیان و قطع درختچه‌ها توسط برخی از روستاییان در آستانه نابودی قرارگرفته است. جنگل‌های تاغ در دهه ۴۰ باهدف تثبیت شن‌های روان در حوالی سبزوار و محدوده روستای حارث‌آباد ایجاد شد که خوشبختانه تاکنون از پدید آوردن خوزستانی دیگر جلوگیری کرده و تا حدود زیادی از ورود ریز گردها به سطح شهر جلوگیری کرده است.
تاغ زارهای سبزوار به دلیل هجوم سودجویان برای تهیه زغال قلیان و قطع درختچه‌ها توسط برخی از روستاییان در آستانه نابودی قرارگرفته است. جنگل‌های تاغ در دهه ۴۰ باهدف تثبیت شن‌های روان در حوالی سبزوار و محدوده روستای حارث‌آباد ایجاد شد که خوشبختانه تاکنون از پدید آوردن خوزستانی دیگر جلوگیری کرده و تا حدود زیادی از ورود ریز گردها به سطح شهر جلوگیری کرده است.
به گزارش اختر شرق؛ اما طی چند سال اخیر جنگل‌های تاغ سبزوار به دلیل تهیه زغال قلیان از سوی برخی سودجویان امان نبوده و متأسفانه شاهد هستیم بخشی از جنگل‌های تاغ سبزوار به نابودی کشانده شده است.
همچنین بخش دیگری از جنگل‌های تاغ از سوی برخی روستاییان به دلیل افزایش اراضی کشاورزی از بین می‌برد که برای جلوگیری از نابودی جنگل‌های تاغ به‌عنوان نعمت الهی در دل کویر باید سازمان‌های مردم‌نهاد و دستگاه‌های اجرایی حضور فعال‌تری داشته باشد.
نخستین اقدام بیابان‌زدایی کشور در سبزوار
معاون فنی و عمرانی فرماندار سبزوار بابیان اینکه در دهه ۴۰ در کشور احساس شد که ریز گردها و حرکت شن‌های روان نیاز به اقدام اساسی و ملی دارد، گفت: نخستین اقدام بیابان‌زدایی در دهه ۴۰ به‌صورت مشخص و منظم در شهرستان سبزوار انجام شد.
دکتر اسماعیل نصرآبادی افزود: در دهه ۴۰ در جنوب شهرستان در محدوده روستای حارث‌آباد مرکز بیابان‌زدایی شکل گرفت و در اواخر دهه ۴۰ و اوایل دهه ۵۰ شرایط خوبی ازنظر کاشت تاغ زارها در شهرستان به وجود آمد.
وی ادامه داد: گیاه تاغ از جهت نیاز کم به مواد غذایی، مقاومت در دماهای بسیار بالا و پایین، توانایی تحمل نور خورشید در حرارت‌های طولانی و رشد مناسب در مناطق گرم و خاک‌های فقیر بسیار حائز اهمیت است. گیاه تاغ علاوه بر جلوگیری از حرکت ریز گردها و ایجاد گردوغبار منجر به افزایش پوشش گیاهی در زیر چتر خود می‌شود.
وی بابیان اینکه سایه‌اندازی این گیاه در شکل‌گیری زیست‌گاه‌های جانوری در منطقه کمک بسزایی می‌کند، اظهار کرد: در منطق گرم و خشک شاهد بارش‌های رگباری هستیم که پوشش گیاهی تاغ در بیابان‌ها علاوه بر جلوگیری از وقوع سیلاب‌های احتمالی، افزایش مدت‌زمان نگهداری آب در منطقه و نفوذ آب به زمین را منجر می‌شود.
وی بابیان اینکه تمرکز ایجاد جنگل‌های تاغ در جنوب شهر بیشتر است زیرا حرکت شن‌های روان در این ناحیه بیشتر از سایر نواحی است و گردوغبار در نواحی جنوبی سبزوار بیشتر هست، ادامه می‌دهد: از زمانی که برای نخستین بار کشت جنگل‌های تاغ آغاز شد برای ادامه و تقویت مشکلاتی وجود داشته است. یکی از مشکلات اساسی دیر زیستی این‌گونه است.
به گفته نصرآبادی حدود ۶ دهه از کشت نخستین گذشته و درختان تاغ در منطقه دچار پیری شده‌اند. همان‌طور که در دهه ۴۰ نسبت به تثبیت و حفظ ماسه‌های روان احساس نیاز شد و یک اقدام ملی صورت گرفت امروز نیز برای احیای جنگل‌های تاغ نیاز به یک اقدام ملی دارد زیرا اعتبارات شهرستان پاسخگوی این نیاز نیست.
معاون عمرانی فرماندار سبزوار با اشاره به علل تخریب جنگل‌های تاغ نیز می‌گوید: در دوره‌های مختلف تاریخی تخریب و از بین رفتن جنگل‌های تاغ در سبزوار علل متفاوتی داشته است. درگذشته درختان تاغ نیاز بخش اعظمی از روستاییان را برطرف می‌کرد که امروز با توسعه زیرساخت‌های گازی این نیاز مرتفع شده است.
نصرآبادی بابیان اینکه همچنین امروزه برخی از سودجویان برای تهیه زغال اقدام به قطع و بوته کنی درخت تاغ می‌کنند که با این موارد به‌صورت جدی برخورد می‌شود، تصریح کرد: بخش دیگری از تخریب‌ها به دلیل دیر زیستی و کهن‌سالی درختان تاغ موجود است. همچنین گاهی برخی از روستاییان به‌منظور گسترش زمین‌های کشاورزی اقدام به قطع درختان تاغ می‌کنند که با آن‌ها برابر قانون برخورد می‌شود.
وی بابیان اینکه بزرگترین مانع برای گسترش جنگل‌های تاغ بحث اعتبارات است. همچنین اداره منابع طبیعی سبزوار با کمبود نیروی انسانی و امکانات برای حفاظت از جنگل‌های تاغ مواجه است، می‌افزاید: یکی دیگر از مشکلات حریق‌ها و آتش‌سوزی‌هایی است که در جنگل‌های تاغ اتفاق می‌افتد و کمبود امکانات در شهرستان منجر می‌شود تا زمانی که نیروها به حادثه برسند بخشی از جنگل ازدست‌رفته باشد.
وی با تأکید بر اهمیت فرهنگ‌سازی مراقبت از جنگل‌های تاغ می‌گوید: عدم فرهنگ‌سازی مداوم در روستاها و سطح شهرستان باعث شده مردم از ارزش این جنگل‌ها غافل باشند در همین راستا فرمانداری شهرستان سبزوار از تمامی دوستداران محیط‌زیست و سمن‌هایی که علاقه‌مند به فعالیت در این زمینه هستند حمایت ۱۰۰ درصدی می‌کند. سمن‌ها نقش بسزایی در فرهنگ‌سازی دارند و می‌توانند منجر به جهش خوبی درزمینهٔ حفظ و نگهداری جنگل‌ها و همچنین جذب اعتبارات در شهرستان شوند.
نقش ۸۰ درصدی مردم در تخریب تاغ زارها
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار گفت: مساحت جنگل‌های دستشت در شهرستان سبزوار ۵۰ هزار هکتار و جنگل‌های طبیعی ۱۲۰ هزار هکتار است. ۳۷۰ هزار هکتار مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی و ۲۱ هزار هکتار کانون فرسایش بادی در شهرستان است.
عباسعلی کیانی فرد افزود: سالانه با توجه به اعتبارات ملی و استانی اقداماتی در راستای بیابان‌زدایی در شهرستان انجام می‌شود؛ که با توجه به محدودیت اعتبارات این اقدامات نیز به‌صورت محدود انجام می‌شود.
وی بابیان اینکه در سال ۹۶ درزمینهٔ بیابان‌زدایی ۲۷۰ هکتار بااعتبار ۴ میلیارد ریال اقداماتی انجام شد، اظهار کرد: سالانه ۴۵ هزار اصله نهال گلدانی و نیم هکتار گیاه تاغ در ایستگاه تثبیت شن روستای برآباد تکثیر و پرورش می‌یابد تا در بیابان‌های شهرستان مورد استفاده قرار گیرد.
به گفته وی یکی از اقدامات منابع طبیعی برای مهار ریز گردها ایجاد یک استخر با حجم ۱۵۰ هزار مترمکعب آب در بخش روداب بوده است که از آب این استخر برای آبیاری نهال‌های تازه کشت‌شده نیز استفاده می‌شود و در سال اول بعد از کشت ۶ نوبت آبیاری انجام می‌شود.
وی در خصوص احیای جنگل‌های تاغ نیز گفت: هرگونه گیاهی به سن کهن‌سالی می‌رسد نیاز به پرورش دارد که در سنوات گذشته در ۵ هزار هکتار از اراضی جنگل تاغ شهرستان پروژه پرورش تاغ زارها اجرا شد که در این پروژه درخت تاغ از روی زمین بریده می‌شود و گیاه مجدد شروع به رشد می‌کند.
کیانی فرد بابیان اینکه در سال جاری با توجه به بارش‌های خوبی که انجام شد پوشش گیاهی مناسبی را به وجود آورده است که این امر آتش‌سوزی و حریق‌های زیادی را در فصل گرما می‌تواند به همراه داشته باشد، تصریح کرد: از ابتدای سال تاکنون ۳ مورد حریق در تاغ زارهای روستای حارث‌آباد و یحیی‌آباد به وجود آمد که متأسفانه حدود ۱۰ هکتار از جنگل‌های تاغ از بین رفته است.
وی بابیان اینکه یگان حفاظت اداره به‌صورت شبانه‌روزی فعال است و سریعاً به گزارش‌های مردمی رسیدگی می‌کند، ادامه داد: سبزوار ۸۰۰ هزار هکتار عرصه ملی تنها با ۳ نیرو محافظت می‌شود درحالی‌که بر اساس استاندارد برای هر ۲۰ هزار هکتار یک نیرو نیاز است.
وی معتقد است ۸۰ درصد علت تخریب تاغ زارها عوامل انسانی است. به گفته وی اصلی‌ترین علت تخریب تاغ زارها در سبزوار قطع و بوته کنی تاغ‌ها است که برخی سودجویان به‌منظور تهیه زغال دست به این عمل می‌زنند.
کیانی فرد بابیان اینکه سال گذشته از مجموع ۲۳۳ پرونده تشکیل‌شده در منابع طبیعی، ۸۸ فقره مربوط به تاغ زارها بوده است که حدود ۴۰ درصد پرونده‌ها را شامل شده است؛ گفت: خسارت‌های واردشده به تاغ زارها ناشی از تخلفات بوته کنی، قطع تاغ زارها، ورود به عرصه، احداث کوره زغال و قاچاق چوب در سال گذشته حدود یک میلیارد ریال بوده است.
وی در خصوص نقش سمن‌ها در حفظ جنگل‌ها می‌گوید: با توجه به محدودیت‌های اعتباری برای حفظ تاغ زارها و جلوگیری از حرکت ریز گردها و ماسه‌های روان سمن‌ها بسیار می‌توانند در این زمینه کمک‌رسان منابع طبیعی باشند و بافرهنگ سازی مانع از تخریب جنگل‌های تاغ در شهرستان شوند. درحالی‌که حاضر ۲ سمن در حوزه منابع طبیعی و محیط‌زیست در شهرستان مشغول به فعالیت هستند.
به گفته وی روستاییان می‌توانند همکاری مناسبی با منابع طبیعی داشته باشند و در صورت مشاهده تخلفات با شماره‌گیری ۱۵۰۴ گزارش تخلف بدهند تا نیروهای منابع طبیعی رسیدگی کنند. همچنین روستاییان باید در حفظ و نگهداری تاغ زارها اهتمام ویژه‌ای بورزند و از تخریب آن‌ها جلوگیری کنند. کیانی در پایان از خیرین محترم برای اجرای پروژه‌های بیابان‌زدایی دعوت به عمل آورد.
