یکی از ارکان توسعه اقتصادی و استقلال در هر جامعه‌ای توجه به بخش کشاورزی و زیر ساخت‌های آن است، که می‌تواند با تولید مایحتاج مردم، امنیت غذایی جامعه را تامین و بخشی از استقلال طلبی کشور را تحقق بخشد. لذا از همین رو است که مقام معظم رهبری دائما درغالب پیام راهبردی هرساله بر امر اقتصاد مقاومتی و رفع موانع تولید و… تاکید و توجه مسئولان را به این امر توصیه می‌فرمایند.
به گزارش اختر شرق؛ شهرستان سرخس منطقه‌ای کم برخوردار و یکی از قطب‌های کلیدی بخش کشاورزی استان است که به برکت رودخانه فصلی سرخس رود (تجن) دارای جلگه غنی و پر استعداد در کشت محصولات باغی، زراعی و توسعه دامی است.
این منطقه همه‌ساله و قبل از ایجاد سد دوستی و به قول کشاورزان نادوستی بر اثرطغیان‌های فصلی، ماه‌ها در تقویت سفره‌های زیر زمینی وغنی‌سازی اراضی آبی دشت سرخس نقشی ارزشمندی داشت، به طوری که در تولید غلات از جایگاه مطلوبی در سطح استان برخوردار و حرفی برای گفتن داشته و دارد، اما با احداث سد که به عنوان بزرگترین سد شرقی کشور با حجم مخزن یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب و با هدف مهار سیلاب‌های هریرود و مدیریت آن در بخش کشاورزی، انتظار می‌رفت که نعمات و برکات آن بیش از گذشته شامل مردم مرزنشین سرخس براساس سیاست‌های کلی نظام و قانون توزیع عادلانه آب در این منطقه از جغرافیای ایران اسلامی باشد.
اما متاسفانه با گذشته ۱۶ سال از آبگیری این سد عظیم و به علت‌عدم اجرای کامل پروژه (پایاب سد). کشاورزان منطقه کماکان چشم انتظار وعده‌ها و قول‌های داده شده اند.
حق آبه کشاورزان از آب سد کجاست
یکی از کشاورزان منطقه در گفتگو با خبرنگار اختر شرق با بیان اینکه مسئولان نسبت به حق آبه مردم منطقه بی‌تفاوت هستند، گفت: از ۱۲ هکتار زمین آماده کشت، به علت افت دبی آب و شوری (EC) سطح زیر کشت ما محدود و تک محصولی شده. و از آنجا که از سیلاب‌های هریرود و تجن بهره‌ای نمی‌بریم، فقر مواد معدنی خاک در اراضی ما مشهود و از رشد و نمو خوبی برخوردار نیست.
وی ادامه داد: انهار سنتی ما در گذشته نقش ارزنده‌ای در هدایت سیلابها به سمت اراضی کشاورزان داشت. متاسفانه با ایجاد سد وعدم اجرای شبکه توزیع، استفاده از چاه‌ها بیشتر شد، و انهار سنتی از چرخه توزیع وهدایت روان آبها و… خارج و پس از مدتی توسط طوفان‌های شن وعوامل انسانی مسدود، و بحران سفره‌های زیر سطحی را دو چندان کرد، اما بارش‌های چند سال گذشته موجب شد مجددا این انهار بازسازی شود، که طی یکی دو سال اخیر توسط آب منطقه‌ای و سپاه تا حدودی تعدادی بازگشایی، که توانست در سیلاب‌های سال گذشته بخش ناچیزی از روان آبها را بر روی اراضی هدایت کند و میلیاردها متر مکعب نیز به علت‌عدم اجرای کانال‌های درجه ۲ و۳ به خاک کشور همسایه سرازیر گردد.
دادمحمدی، زارع سرد و گرم چشیده حاشیه سرخس رود (تجن) با اشاره به روش‌های سنتی برداشت آب از رودخانه که در دهه‌های گذشته و قبل از ایجاد سد با بستن بند و…انجام می‌گرفت، عنوان کرد: با آنکه در گذشته با حداقل ادوات کشاورزی، و در حد توان زمین‌ها را زیر کشت می‌بردیم، تولیدات گندم، جو، پنبه و سایر محصولات به لحاظ سطح عملکرد از راندمان خوبی برخوردار بود چرا که حداقل در سال یک بار اراضی ما ازسیلاب‌های رودخانه بهره‌مند می‌گشت. و موجب تقویت خاک و حتی چاه‌های کشاورزی می‌شد. اما با ساخته شدن سد ما را از حقی که داشتیم محروم و اراضی ما به علت استفاده بی‌رویه از آب چاه‌ها، و…نمکی، و با افت کیفیت خاک مواجه شده است.
این زارع تصریح کرد: اگرهمزمان با ساختن سد، پروژه کانال‌های انتقال آب (پایاب سد نادوستی) را نیز اجرا و آماده بهره برداری می‌رسید، امروز پس از ۱۶ سال، سرخس با توجه به استعدادهای که درتولید گندم، جو، علوفه و بسیاری دیگر از محصولات کشاورزی دارد، آمار بیکاری آن در استان بالاترین رقم نبود.
توسعه کشاورزی سرخس در گرو اتمام پروژه پایاب سد دوستی
به گزارش اختر شرق؛ رئیس شورای اسلامی شهرستان سرخس با اشاره به ادله‌های علمی که می‌باید شبکه‌های پایاب (انتقال) همزمان با عملیات اجرایی سد استارت آن صورت می‌گرفت، اظهار کرد: یکی ازچالش‌های بخش کشاورزی شهرستان، بعد از آبگیری سد دوستی، ناکارآمدی شبکه‌های انتقال آب به اراضی منطقه است، که تاکنون از پیامدهای آن می‌توان‌عدم استفاده مطلوب و حداکثری از این منابع ملی، مشکل دسترسی بیش از پنج هزار هکتار اراضی کشاورزی به آب و تداوم بیکاری و باز نشدن این گره کور اجتماعی است.
مهندس لالوی با بیان اینکه بعد از دو دهه از آبگیری سد، تنها کانال درجه یک از آب پخش شیر تپه با توجه به نواقصی که در دریچه‌های آبگیری و… دارد به مرحله بهره برداری رسیده، گفت: با پایان این کانال ۹۰ کیلومتری عملا ادامه پروژه به دلیل‌عدم تامین اعتبار به مدت شش سال تعطیل شد، که باهمت و عزم جدی وکلای مردم در سطح ملی و محلی پروژه شبکه آبیاری سد دوستی که برای سال ۱۴۰۰ از سوی وزارت نیرو به دلیل نامعلومی حذف ردیف اعتباری شده بود استمرار ردیف آن تا سال ۱۴۰۲مجددا تمدید و مبلغ ۱۵میلیارد تومان برای سال ۱۴۰۰ دیده شد که امید داریم تا دو سال آینده این خط به بهره برداری برسد.
نماینده سرخس در شورای اسلامی استان خراسان رضوی خاطرنشان کرد: اقدام به موقع شورای اسلامی سرخس در پیگیری این موضوع موجب شد با هماهنگی نماینده شهرستان و رایزنی با وزارتخانه و مکاتبات و خاصتا در کمیسیون تلفیق استمرار ردیف اعتباری این پروژه برقرار گردید. لذا امیدواریم پس از سال‌ها کل پروژه پایاب سد دوستی که نقش ارزشمندی در زیر کشت رفتن صدها هکتار زمین را دارد به سرانجام برسد.
اجرای پروژه شبکه دوستی ۵ساله بود
به گزارش اختر شرق؛ فرماندار سرخس با اشاره به تاخیردر اجرای شبکه پایاب سد دوستی گفت: این پروژه با توجه به اینکه قاطبه مردم شهرستان به امر کشاورز و دامداری مشغول هستند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که می‌تواند با زیر کشت رفتن اراضی بیشترمرهمی بر معضل بیکاری در منطقه باشد، لذا این پروژه در ابتدا با ایجاد کانال اصلی به طول ۷۰ کیلومتر با اندکی نواقص در آب پخش‌ها و… به پایان رسید.
محمدرضا رجبی مقدم با بیان اینکه مدت شش سال این پروژه به دلیل مشکلات مالی تعطیل شده بود، گفت: از سال ۹۸ مجددا با تامین اعتبار از سوی وزارت نیرو عملیات ساختمانی بخش دوم این پروژه که به طول ۲۰ کیلومتر است آغاز شد که به دلیل مشکلات مالی، افزایش تورم و… به سرانجامی نرسید، و از ردیف تامین اعتبار بودجه ملی حذف شد.
فرماندار سرخس با اشاره به اینکه با تلاش‌های مدیران شهرستان واستان وبه دنبال مکاتبات ویژه وجلساتی که با معاون عمرانی استاندار وهمیاری نماینده حوزه انتخابیه صورت گرفت، مکاتباتی با وزارت نیرو انجام، که خوشبختانه اجرای پروژه تا سال ۱۴۰۲تمدید وتامین اعتبار گردید، تصریح کرد: با تکمیل شبکه‌های درجه ۲ بخش عظیمی از اراضی روستاهای قوش علیجان، قوش چاکر، حسن آباد، کندکلی تام مختار تام رسول از نعمت آب سد پس از سال‌ها بهره‌مند می‌شوند و بیش از پنج هزار هکتار از اراضی منطقه با بهره مندی از آب سد دوستی زیر کشت خواهد رفت.
رجبی مقدم در پایان در خصوص کانال‌های درجه ۳، خاطرنشان کرد: مسئولیت این امر بر عهده جهاد کشاورزی است که قرار شد با ارائه پروژه‌های خود و بررسی در کمیته برنامه ریزی امسال، از سرفصل‌های اعتبارات تملک دارایی، متوازن و استانی ۱۴۰۰ تامین اعتبار شود. چرا که اولویت شهرستان اشتغال است. اشتغال است اشتغال.
خبرنگار: محمودی
