به گزارش اختر شرق؛ مشکلات کشتارگاه‌های طیور استان در زمینه ضایعات کشتار و همچنین تغییر در شاخص‌های تست‌های آلایندگی، موضوع بیست و هفتمین جلسه دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی بود. در این نشست، طرحی برای فراوری ضایعات مرغ کشتارگاه‌ها نیز مطرح شد و مورد بحث و بررسی از سوی اعضا قرار گرفت.

علی اکبر لبافی، رئیس این دبیرخانه ضمن توضیحی از اهداف تشکیل جلسات دبیرخانه و شورای گفتگو اظهار کرد: انجمن صنفی کارفرمایان کشتارگاه‌های صنعتی طیور استان با ارسال نامه‌ای به دبیرخانه شورای گفتگو، خواستار بررسی دو موضوع و ارائه و پیشنهاد راهکار برای حل آن‌ها شده است؛ نخست، بحث افزایش استعلام و آزمایش‌های آلایندگی کشتارگاه‌ها از هفت به ۱۸ آیتم است که افزایش هزینه‌ها را برای کشتارگاه‌ها در شرایط سخت کرونایی به دنبال داشته است.

وی افزود: موضوع دوم، بحث ضایعات کشتارگاهی از جمله سر مرغ، پا، صفرا و… است که اعضای انجمن معتقدند این ضایعات هم ظرفیت استفاده و فراوری دارند. از طرفی، این ضایعات مشکلات محیط زیستی نیز به دنبال دارد که در صورت جذب سرمایه گذار و فراهم کردن زیرساخت‌های نگهداری مناسب، می‌توان این مشکل را حل کرده و در این بخش بهره وری بیشتری ایجاد نمود.

لبافی ابراز کرد: لازم است اداره کل محیط زیست استان پیشنهادی برای رفع این مشکلات ارائه بدهد زیرا در شرایط کنونی کشور به کاهش هزینه‌های بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی بیش از هر زمان دیگر، احتیاج داریم و باید بدانیم در شرایط موجود چه باید کرد. اینکه در گذشته چند مولفه مورد بررسی قرار می‌گرفته و حالا شاخص‌های آلایندگی اضافه شده است؛ چه دلیلی دارد؟ آن هم درحالی که کشتار به همان روال گذشته صورت می‌گیرد و تغییر خاصی را در این بخش شاهد نیستیم.

سخت‌گیری‌ها، مانع فعالیت اقتصادی کشتارگاه‌ها

در ادامه تریبون در اختیار روح الله محمدپور، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان کشتارگاه‌های صنعتی طیور خراسان رضوی قرار گرفت؛ وی گفت: در ارتباط با مشکلات زیست محیط یک ماه قبل جلسه‌ای با مدیرکل محیط زیست استان داشتیم و مباحث آزمایش‌ها و دیگر مشکلات مربوطه کشتارگاه‌ها مطرح شد و مقرر گردید موضوع در شورای گفتگو بررسی شود.

وی ادامه داد: مشکل ما در حوزه آزمایش‌ها این است که قبلا هفت شاخص از سوی کارشناسان بررسی می‌شد اما جدیدا ۱۱ شاخص دیگر اضافه شده و در مجموع ۱۸ مولفه رسیده است که به واسطه آن، مواردی مثل کلراید، رنگ، چربی و… هم بررسی می‌گردد. با این روال، درصورتی که اندکی چربی در ضایعات و پسماندهای کشتارگاه باشد، دچار مشکل می‌شویم و اسامی واحدها به لیست مراکز آلاینده وارد می‌شود و در نهایت، به عنوان جریمه، اداره کل امور دارایی یک درصد از فروش ما را اخذ می‌کند. تقاضای ما این است که در شرایط سخت کرونا، روال به همان گذشته برگردد و بررسی و آزمایش هفت شاخص انجام بگیرد.

عاطفه دوستی مسئول امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط زیست استان نیز در پاسخ به این نکات، ابراز کرد: ما تابع مقررات هستیم و برای هر صنعت و فعالیتی طبق ابلاغی که صورت گرفته، سنجش‌ها را انجام می‌دهیم. این ابلاغ‌ها از سوی سازمان محیط زیست کشور به ما اعلام می‌گردد. در موضوع کشتارگاه‌ها هم استعلام سازمانی داشتیم و حتی درخواست دادیم که برخی از شاخص‌های مورد مطالبه، به طور موقت بازنگری شود اما هنوز پاسخی از مرکز دریافت نکرده ایم.

دوستی خاطرنشان کرد: حداقل سه سال است که موضوع افزایش شاخص‌ها مطرح بوده و مختص امسال نیست اما شرایط اقلیمی ایران متفاوت است و استان‌ها در وضعیت یکسانی قرار ندارند و معتقدیم شرایط هر یک باید به طور جداگانه بررسی شود.

وی افزود: اگر چربی را در فاضلاب کشتارگاه‌ها بررسی نکنیم، کجا باید این کار انجام شود؟ وقتی سازمان بازرسی عملکرد ما را بررسی می‌کند، ابتدا روی همین موضوع تمرکز می‌کند که چرا جرایم را اخذ نکردیم و به بیت المال ضرر رساندیم.

مسعود ابراهیمی، نماینده اداره کل دامپزشکی استان نیز در همین خصوص گفت: با توجه به شرایط فعلی، برخی دستورالعمل‌های دامپزشکی اجرایی نمی‌شود و دوستان ما هم نظرشان بر این است که اگر دستورالعمل موجود برای کشتارگاه‌ها اجرایی نشد، ایرادی ندارد زیرا امروز با این شرایط، کشتارگاه‌ها جز ضرر و زیان چیزی ندارند.

ضرورت سرمایه‌گذاری برای استفاده بهینه از ضایعات کشتارگاه‌ها

محمدمهدی یعقوب زاده، مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در این نشست ابراز کرد: در خصوص پسماندها چند سالی است که به بررسی و اقدام مشغول هستیم و آنچه مهم بوده و می‌توان به مرکز کشور منتقل کرد، این است که در بسیاری از فعالیت‌های دامداری تنها تاکید بر دفع اصولی پسماند است در صورتی که بسیاری از کشورها از پسماندها نفت، گاز و… و دیگر منابع استفاده بهینه کرده و برای آن بخش نیز ارزش افزوده خلق می‌کنند.

وی افزود: می‌توان پسماندها را به تولیدی با ارزش تبدیل کرد؛ اما این کار از طرف مالکان واحدهای کشتار سخت است و بهتر اینکه موضوع در مرکز پیگیری گردد و وزارت نیرو در راستای تولید برق از پسماند کمک بگیرد. باید به این موضوع بها داده شود و اگر بخواهیم کاری در این خصوص انجام دهیم سازمان محیط زیست و وزارتخانه‌های متولی باید سرمایه‌گذاری لازم را به عمل بیاورند.

یعقوب زاده تصریح کرد: یک گاوداری هزار راسی برای اینکه پسماندش را به آنچه باب تبع ماست برساند، باید ۲۰ میلیارد تومان هزینه کند. در حالی که با این مبلغ میتواند هزار راس گاو دیگر خریداری کند. اما این وظیفه گاودار نیست و او هم حاضر به این کار نیست. در نتیجه باید برای سرمایه‌گذاری در این زمینه بررسی‌های لازم انجام بگیرد.

وی درباره افزایش مولفه‌های آزمایشی کشتارگاه‌ها نیز گفت: این موارد نیز باید تعدیل شود؛ این موضوعی ملی است و به لحاظ منطقه و شکل عملکردی باید تعدیل گردد.

مهدی فروزان، عضو انجمن کشتارگاه‌های طیور استان نیز در همین خصوص ابراز کرد: نزدیک به چهار ماه است که در حوزه کشتارگاه‌ها از یک چاله به چاهی دیگری می‌افتیم و از اداره‌ای به اداره‌ای دیگر ارجاع می‌شویم. چرا همه بخشنامه‌ها و قوانین اصلاحی در همین سال سخت صادر می‌شود؟ مجموعه تولید به هیچ وجه خود را در مقابل وزارت بهداشت و محیط زیست قرار نمی‌دهد اما با این روال واقعا چرخ کشتارگاه‌ها نمی‌چرخد. در سه ماه فقط ۱۷۵ میلیون تومان سود کردیم درحالیکه ۶۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری داشته ایم. فرض کنید که اگر همان پول را صرف خرید ملکی می‌کردیم، نه بابت آن مالیات پرداخت می‌شد و نه باید به محیط زیست و دیگر دستگاه‌های ناظر پاسخگو می‌بودیم و چه بسا سود به مراتب بیشتری هم نصیب ما می‌شد.

وی افزود: لازم است نقص بخشنامه‌ها بررسی و به تهران اعلام شود. نباید به دستورالعمل و بخشنامه‌ها در استان به عنوان وحی مُنزَل نگریسته شود. ما مخالف اجرای قانون نیستیم اما امروز در شرایط بسیار سختی قرار گرفته‌ایم و این مسائل باید با دید بازتری بررسی شود.

قاسم کیومرثی، رئیس اداره فلزی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در همین خصوص عنوان کرد: کشتارگاه‌ها امروز در شرایط دشواری به فعالیت و چه بسا ادامه بقا مشغولند و آن‌ها را باید حفظ کرد. اما اینکه چه اتفاقی افتاده که در این شرایط تعداد آیتم‌های مورد بررسی در این بخش اضافه شده، مهم است و این موضوع باید مورد بررسی قرار بگیرد.

سپس تریبون در اختیار معاون پشتیبانی فناوری پارک علم‌وفناوری خراسان قرار گرفت؛ وی گفت: این موضوع را باید از دو جنبه بررسی شود. وضعیت تولیدکننده‌ها در حال حاضر سخت است و همه باید به آن‌ها کمک کنند اما جنبه زیست محیطی موضوع را هم باید درنظر گرفت زیرا شرایطی که گذاشته شده قطعا برای سلامتی همه جامعه حائز اهمیت می‌باشد.

وی ادامه داد: اصل قضیه به نظر می‌رسد درست است اما الزامات آن شاید درست نباشد. به نظر می‌رسد این دستورالعمل باید با سیاست تشویقی اجرا گردد و کاهش آلایندگی به نوعی به سرمایه‌گذاری منجر شود.

کشتارگاه‌های طیور به دلیل کاهش جوجه‌ریزی رو به تعطیلی‌اند

محمدمهدی باغشنی، دیگر عضو انجمن صنفی کارفرمایان کشتارگاه‌های صنعتی طیور استان نیز با بیان اینکه در هر یک از دو کشتارگاه خود ۱۵۰ نیروی کار دارم، اظهار کرد: امروز با شیوع کرونا، بسیاری از کسب و کارها تعطیل شده است و ما هم می‌توانستیم سرمایه‌مان را به بورس ببریم و یا طلا و سکه و ارز بخریم اما عاشق این کاریم و سخت گیری‌ها دلسردمان می‌کند. یکی از کشتارگاه‌های من رو به تعطیلی است و دلیل آن، کاهش جوجه ریزی به یک سوم است. از سوی دیگر، مردم قدرت خرید ندارند. اگر شرایط به همین شکل تداوم یابد، دیگر امکان ادامه فعالیت نخواهیم داشت.

لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی بار دیگر پشت تریبون قرار گرفت و گفت: صادرات امروز به کمترین حد خود رسیده و این حوزه واقعا قفل شده است. در این شرایط باید از ظرفیت‌های درونی کشور و استان استفاده کنیم و از بستن این ظرفیت‌ها جلوگیری کنیم.

وی افزود: میتوان برای این موضوع چند پیشنهاد ارائه کرد؛ پیشنهاد معلق ماندن دستورالعمل تا یکسال و سه سال تشویق برای اجرای بخشنامه به جای اعمال جرایم، درنظر گرفته شود و در نهایت پیشنهاد دهیم که تا زمان بهبود شرایط اقتصادی، این موضوع معلق بماند.

ضرورت فراوری ضایعات طیور با هدف ایجاد ارزش افزوده

سپس جلسه وارد دستور کار دوم شد؛ محمدپور، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان کشتارگاه‌های صنعتی طیور استان در توضیح این دستور کار گفت: در خراسان رضوی روزانه ۵۰۰ تن کشتار طیور داریم که ۲۵ درصد از این مقدار، ضایعات است و هر شب ۱۲۵ تن ضایعات مرغ شامل سر، پا و امعاء و احشا باقی می‌ماند که باید برای این مقدار برنامه ریزی کنیم تا تبدیل به پودر شود و مشکلی نداشته باشیم. این ۱۲۵ تن را پخت کرده و تبدیل به پودر می‌کنیم؛ این پودر در مرغداری‌ها و گاوداری‌ها استفاده می‌شود و می‌تواند جایگزین پودر کنجاله سویا گردد. در سال دو تا ۲.۵ میلیون تن واردات کنجاله سویا در کشور صورت می‌گیرد.

وی افزود: در موضوع خودکفایی می‌توانیم پودر گوشت را جایگزین ۲۰۰ هزار تن کنجاله سویا کنیم. برای این کار در استان اصفهان برنامه ریزی خوبی صورت گرفته و یک کارخانه ایجاد شده است که همه کشتارگاه‌ها ضایعات خود را به صورت خام به آن تحویل داده و آن مجموعه نیز به صورت تخصصی کار تبدیل این مواد به محصول دارای قابلیت بهره برداری انجام می‌گیرد و حتی تولیدات این مجموعه به ترکیه نیز صادرات می‌شود. در آن استان، کشتارگاه‌ها به خاطر آلایندگی ناشی از ضایعات جریمه نمی‌شوند چون برنامه ریزی لازم صورت گرفته است.

محمدپور اظهار کرد: در کشتارگاه‌های کشور ۲۵۰ تن خون در شبانه روز تولید می‌شود که ضایعاتی در ظاهر دورریختنی است درحالیکه ۵۵ درصد این خون پلاسماست و در کشورهای دیگر از این پلاسما ۴۰ نوع واکسن و دارو استخراج می‌کنند. با یک سانتریفیوژ می‌توان پلاسمای این خون را جداسازی کرده و حتی به کشورهای دیگر نیز صادر نمود.

وی به ضایعات پر مرغ و ظرفیت‌های فرآوری آن نیز اشاره و ابراز کرد: در پایان هر روز، ۳۵ تن پَر مرغ به عنوان ضایعات جمع آوری می‌شود که نهایتا آن را به پودر تبدیل می‌کنیم درحالیکه پَر مرغ دارای کراتین بوده و می‌توان از آن استفاده‌های متفاوتی داشت. تولید تشک برای بیماران و استفاده در مکمل‌های ورزشی از جمله کاربردهای آن است. در اصفهان یک کارخانه فعال است که پس از شستشو و تنظیف این ضایعات، آن‌ها را به عنوان یک محصول کاربردی به هند صادر می‌کند.

تاثیر کلاژن پای مرغ در غضروف‌سازی

دبیر انجمن صنفی کارفرمایان کشتارگاه‌های صنعتی طیور استان افزود: در ارتباط با پای مرغ هم ۱۵ تن در استان تولید داریم و حداقل کاری که انجام می‌شود، شستشوی آن و وارد کردن به بازار است. برخی مواقع هم دلالان ورود می‌کنند و با خریداری پای مرغ آن را به چین صادر می‌کنند. در طول سال ۶۰ هزار تن پای مرغ تولید می‌کنیم که در صورت صادرات ارزآوری بسیار بالایی خواهد داشت اما هیچ توجهی به آن نمی‌شود و به عنوان ضایعات، از چرخه خارج میگردد.

محمدپور با بیان اینکه شرکت دانش بنیانی وارد ماجرا شده و از پای مرغ کلاژن تولید کرده است، تصریح کرد: ۸ درصد پای مرغ کلاژن است که برای غضروف‌سازی و درمان عارضه‌های این بخش استفاده می‌شود. اگر ۱۱ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در این زمینه صورت بگیرد، می‌توان این طرح را به تولید انبوه برسانیم. ما برای این موضوع رایزنی‌های مختلفی انجام داده و قول‌هایی گرفته‌ایم اما هنوز به نتیجه نرسیده ایم.

وی گفت: هر مرغ ۱.۷ تا ۲ گم صفرا دارد و هر روز این صفرا جداسازی می‌شود و به ضایعات تبدیل می‌گردد درحالیکه در کشور امریکا از این صفرا نوعی اسید تولید می‌کنند که پایه تمام داروهای ضد صفراست. در کشتارگاه‌ها ۶۰۰میلیون تومان از محل استحصال صفرا می‌توانیم درآمد داشته باشیم. با گردآوری گروهی این تولید را انجام داده‌ام و تا مرحله ثبت اختراع هم پیش رفتیم اما آن قدر سنگ اندازی شد که کار به جایی نرسید. درحالی که اگر همه این موارد مدنظر قرار بگیرد و همراهی داشته باشیم، هیچ مشکل محیط زیستی برای کشتارگاه‌ها باقی نمی‌ماند.

امینی، معاون پارک علم و فناوری نیز در همین خصوص گفت: اگر شرکت دانش بنیانی در این زمینه ورود کند، می‌توان منابعی از معاونت ریاست جمهوری گرفت و یا چند کشتارگاه با هم در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند تا کار به سرانجام برسد.

ابراهیمی، نماینده اداره کل دامپزشکی استان نیز در واکنش به مطالب عنوان شده، اظهار کرد: این مباحث باید با پژوهش‌های لازم وارد فاز اجرایی شود و در همین راستا، برای الگوبرداری از اصفهان قصد بازدید از کارخانه آنجا را داشتیم و علی رغم هماهنگی‌های انجام شده، در نهایت اجازه این کار را به ما ندادند. در این زمینه باید پایه کار را محکم کنیم و نیازمند همکاری پارک علم و فناوری، استانداری و دیگر دستگاه‌های متولی هستیم.

لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان نیز در پایان اظهار کرد: پروژه‌ای که مطرح شد، طرحی اساسی است و طبیعتا نیازمند زیرساخت‌های بنیادین می‌باشد. دستگاه‌های اجرایی ذی ربط، پارک علم و فناوری و دانشگاه باید به این موضوع ورود کنند و بخش خصوصی را هم دخیل نمایند. لازم است پروپوزال لازم برای این پروژه تهیه شود و موضوع برای کمیسیون هماهنگی بانک‌ها و دستگاه اجرایی صادرکننده مجوز، پارک علم و فناوری و دانشگاه، طرح گردد تا یک کار کارشناسی شده درون استانی صورت بگیرد و تفکیک وظایف و ماموریت‌ها نیز در این پروژه انجام شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: درصورتی که تمام ابعاد این طرح بررسی شده و به نتیجه رسیده باشد، تامین منابع مالی آن در استان امکان‌پذیر خواهد بود.