مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: باغ تاریخی آسیاب قدیمی بند فریمان به شماره ۲۷۴ مورخ ۱۳اسفند ۱۳۹۹در فهرست آثار واجد ارزش ملی ایران ثبت شد.
به گزارش اختر شرق؛ ابوالفضل مکرمی‌فر با اعلام این خبر عنوان کرد: بند تاریخی فریمان در فاصله ۹ کیلومتری غرب شهر فریمان قراردارد، درفاصله ۲۵۰متری نرسیده به سازه اصلی سد و در سمت راست مسیر، فضایی مشجر و محصور قراردارد که به باغ آسیاب قدیمی معروف است.
او ادامه داد: بررسی کلی شواهد معماری و گفته‌های افراد آگاه وبررسی‌های تصاویر هوایی نشان می‌دهد که در حدود سال‌های ۱۳۱۵ قبل از احداث باغ مذکور، یک آسیاب قدیمی در محل وجود داشته و پس از حضور معماران آلمانی در فریمان، این آسیاب باز طراحی شده وبا احداث منبع آب موجود، به‌صورت موثرتر به فعالیت خود ادامه داده است.
مکرمی‌فر با بیان اینکه در این دوره با طراحی واحداث این باغ، محل مناسبی برای تفرج اهالی به وجودآمده و ساختمان سنگی موجود نیز برای اقامت افراد در باغ احداث شده است، خاطرنشان کرد: مالکیت این اثر خصوصی و در تملک کارخانه قند فریمان است.
هم‌چنین مسئول دفتر ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی درباره مشخصات این اثر تاریخی، گفت: باغ با طرح کلی ذورنقه و ۱۴هزار مترمربع مساحت دارد.
محمود طغرائی با بیان اینکه در داخل باغ چند بخش قابل تفکیک است، پس از ورود و در دوطرف دو ساختمان قراردارد، اظهار کرد: ساختمان سمت راست شامل یک بنای سنگی و مسقف است. این ساختمان با طرح کلی مستطیلی دارای ۱۷.۸۰مترطول و۱۵مترعرض ۲۵۰مترمربع مساحت است.
طغرائی تصریح کرد: در پیرامون این ساختمان چندین پنجره به فواصل مشخص ساخته شده که نشان می‌دهد از آن به منظور اقامت استفاده می‌شده است.
مسئول دفتر ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی با ساختمان سمت چپ شامل یک سازه آجری تخریب‌شده قدیمی‌تر و یک ساختمان دوطبقه است که به نظر افراد آگاه، بخش آسیاب قدیمی است.
طغرائی با بیان اینکه طرح این ساختمان مستطیلی شکل بوده وابعاد آن ۱۵.۸مترطول و۱۰مترعرض ۱۴۰ مترمربع مساحت در دو طبقه است، فضای کلی ساختمان شامل یک اتاق بزرگ وایوانی در جلوی آن و به‌سوی ورودی باغ است، اظهار کرد: در ضلع غربی این ساختمان دوفضای مربع شکل کوچک نیز ساخته شده که به نظر مخزن آب می‌آیند، سازه‌های قدیمی تخریب‌شده نیزشامل دو فضای مربع مستطیل شکل هستند که بخش بیشتر آن‌ها از بین رفته و نیاز به خاک‌برداری و شناسایی پلان است.
وی ادامه داد: پس از ورورد به داخل باغ و در مقابل یک پلکان سنگی تراشیده شده قراردارد که با ۱۰ پله به سمت بالا می‌رود، بخش اصلی باغ در این قسمت قرارگرفته و شامل فضایی مشجر با طرح کلی چهارباغ و درختان کاج بلند و قدیمی که در است که در دو ردیف متقاطع و به علاوه‌ای قراردارند.
مسئول دفتر ثبت آثار تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان تصریح کرد: در سمت غرب محدوده مشجر، بقایای یک استخر سنگی بزرگ قراردارد، این مخزن آب از طریق یک جوی سنگی که از جوی آب در سمت غرب باغ عبور می‌کند، منشعب شده و آب را به سمت دو مخزن اصلی و فرعی سنگی قرار گرفته در کنار هم هدایت می‌کند.
طغرائی در پایان خاطرنشان کرد: طراحی باغ چهار بخشی، وجود یک استختر که از سنگ‌های بزرگ تراشیده شده ساخته شده، وجود شبکه انتقال آب این استخر به منظور راه اندازی آسیاب آبی و همچنینی وجود چندین پل سنگ تراش در این باغ ازجمله داشته‌های ارزشمند این اثر تاریخی است که امیدواریم با توجه بیشتر مالک محترم به نگهداری، حفاظت، مرمت و باززنده‌سازی آن به عنوان یک مجموعه گردشگری تاریخی، در کنار سد تاریخی فریمان، به مکانی برای بازدید گردشگران تبدیل گردد.
