آلودگی هوا از مسائل مهم زیست‌محیطی است که همچنان کلان‌شهر مشهد را در کنار دیگر کلان‌شهرهایی مانند تهران، کرج و شیراز گرفتار خودکرده است و هرازگاهی شاهد شدت وضعیت آلودگی هوا و ادامه چندین روزه آن در این کلان‌شهر هستیم.
آلودگی هوا از مسائل مهم زیست‌محیطی است که همچنان کلان‌شهر مشهد را در کنار دیگر کلان‌شهرهایی مانند تهران، کرج و شیراز گرفتار خودکرده است و هرازگاهی شاهد شدت وضعیت آلودگی هوا و ادامه چندین روزه آن در این کلان‌شهر هستیم.
به گزارش اختر شرق؛ از ششم آذرماه جاری با افزایش حجم آلاینده‌ها در کنار شرایط جوی و عدم جابه‌جایی هوا آلودگی، میهمان ناخوانده هوای مشهد شد و تا به امروز ۱۳ آذرماه همچنان مردم مشهد از این میهمان نفس‌گیر میزبانی می‌کنند و تجربه تنفس چندین روز هوای آلوده، ریه‌های شهروندان مشهد را تنگ کرده است. به گزارش اختر شرق به نقل از ایرنا از روز شنبه نهم آذرماه با توجه به تداوم ماندگاری آلودگی هوا، کارگروه کاهش آلودگی هوای استان خراسان رضوی تصمیم به تعطیلی مدارس مقطع ابتدایی گرفت که در روزهای بعد، تعطیلیِ تمامی مقاطع تحصیلی و دانشگاه‌ها نیز به آن افزوده شد اما این تدبیر، اثری برای کاهش حجم آلاینده‌ها و بهبود هوا نداشت و در این میان، شرایط جوّی و وقوع پدیده وارونگی دما نیز دست‌به‌دست هم دادند تا همچنان ریه‌های مردم مشهد با هوای آلوده پر شود.
اگرچه در این میان نمی‌توان از رفت‌وآمد روزانه یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار خودرو و سهم زیاد وسایل نقلیه در آلودگی هوای این کلان‌شهر به‌سادگی عبور کرد اما باید وقوع پدیده وارونگی دما (اینورژن) و عدم جابه‌جایی هوابر اثر شرایط جوّی پایدار را نیز در نظر داشت.
تصمیمات سازنده برای کاهش آلودگی هوا
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان خراسان رضوی در این خصوص گفت: طی هفت روز گذشته با برگزاری کارگروه کاهش آلودگی هوا اقدامات خوبی در این زمینه انجام‌شده است مثلاً درزمینهٔ تردد خودرو با هماهنگی انجام‌شده با پلیس راهور و شهرداری، شدت برخورد قانونی با خودروهای فاقد معاینه فنی، دارای نقص فنی و دودزا افزایش یافت.
تورج همتی افزود: همچنین ممنوعیت تردد کامیون‌ها در سطح شهر تا زمان بهبود هوا، استفاده از سوخت مایع در کارخانه‌های تولید سیمان و نیروگاه‌های مشهد از دیگر مصوبات و تصمیمات مهم در این زمینه است.
وی با اشاره به اینکه جایگزینی استفاده از گاز در نیروگاه توس مشهد به‌جای مازوت از مهم‌ترین اقدامات انجام‌شده در راستای بهبود کیفیت هوای مشهد است ادامه داد: هم‌اکنون این نیروگاه روزانه ۱.۵ میلیون مترمکعب گاز مصرف می‌کند که دستاورد خوبی است.
او اضافه کرد: کاهش زمان حضور قطار شهری در هر ایستگاه از پنج به چهار دقیقه ازجمله اقدامات مؤثر انجام‌شده در این مدت توسط شهرداری مشهد است.
نارضایتی از عدم تحقق برنامه‌های کاهش آلودگی هوا
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان خراسان رضوی بابیان اینکه در جلسات کارگروه کاهش آلودگی هوا برنامه‌های کوتاه، میان و بلندمدت برای کلان‌شهر مشهد در راستای کاهش ۵۰ درصدی آلودگی هوای مشهد تعیین و به ۱۳ دستگاه عضو کارگروه ابلاغ‌شده است افزود: نمودار مسئولیت برای تمامی دستگاه‌ها و مجموعه‌هایی مانند شهرداری، پلیس راهور و دانشگاه علوم پزشکی تعیین‌شده اما موجب تأسف است که گزارش انجام این اقدامات راضی‌کننده نیست.
همتی افزود: پیش‌بینی‌ها و مصوبات کارگروه کاهش آلودگی هوا تصمیماتی به‌جا و باهدف تأمین سلامت دانش آموزان، دانشجویان و درنهایت مردم بوده است.
تعطیلی مدارس باید آخرین راه‌حل برای مدیریت آلودگی هوا باشد
مدیرکل آموزش‌وپرورش خراسان رضوی نیز گفت: وقتی صحبت از هزینه‌های ریالی و خسارت مالی ناشی از تعطیلی مدارس مطرح می‌شود عده‌ای می‌گویند سلامت دانش آموزان از مسائل مالی اهمیت بیشتری دارد که البته همین‌طور است.
قاسمعلی خدابنده افزود: تعطیلی مدارس روند آموزش‌وپرورش و تعلیم و تربیت را مختل می‌کند درحالی‌که تعطیلی مدارس باید آخرین راه‌حل برای مدیریت آلودگی هوا باشد اما به نظر می‌رسد که به‌عنوان اولین و ساده‌ترین راه‌حل در نظر گرفته می‌شود.
وی ادامه داد: هرچند به‌صورت فشرده عقب‌ماندگی ایجادشده در تدریس درس‌ها جبران می‌شود اما خسارت‌های فرهنگی، تربیتی و آموزشی ایجادشده برای دانش آموزان جبران‌پذیر نیست.
مدیرکل آموزش‌وپرورش خراسان رضوی گفت: سرویس مدارس را با پنج سرنشین به‌واسطه تعطیلی مدارس از چرخه تردد خودروهای سطح شهر حذف می‌کنیم اما عدم مدیریت خودروهای تک‌سرنشین، ادامه فعالیت کارخانه‌ها و صنایع و اصناف آلاینده سؤال‌برانگیز است.
خدابنده افزود: متأسفانه به نظر می‌رسد تعطیلی مدارس آسان‌ترین راه برای مدیریت آلودگی هواست.
تعطیلی مدارس راهکار اضطراری مدیریت آلودگی هواست
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان رضوی اما تأکید کرد: تعطیلی مدارس به‌عنوان اقدامی اضطراری برای کاهش آلودگی و مدیریت تخلیه آلاینده‌ها در دستور کار کارگروه کاهش آلودگی هوا قرار می‌گیرد.
همتی افزود: تعطیلی مدارس اقدامی ساده نیست و بنا به‌ضرورت و اهمیت به‌عنوان راهکاری اضطراری انجام می‌شود.
وی تأکید کرد: زوج و فرد شدن تردد خودروها اقدامی است که می‌تواند برای کاهش مؤثر آلودگی در هوای مشهد مفید باشد اما به گفته و اعلام پلیس راهور زیرساخت‌های موردنیاز اجرای این طرح هنوز وجود ندارد و باید در ابتدا این زیرساخت‌ها ایجاد شود.
او ادامه داد: تعطیلی مدارس باهدف سلامت مردم و دانش‌آموزان انجام می‌شود و امیدواریم اهمیت و ضرورت این مسئله هویدا باشد.
تداوم آلودگی هوا موجب تشدید اثرات سوء می‌شود
مدیر مرکز پایش آلاینده‌های زیست‌محیطی شهرداری مشهد گفت: متأسفانه آلودگی هوا طی یک هفته اخیر در کلان‌شهر مشهد موجب شده است که شاهد تشدید اثرات سوء آلودگی هوا در این کلان‌شهر باشیم.
رضا اسماعیلی افزود: علت بروز این وضعیت و تداوم آلودگی، شرایط جوی و هواشناسی است که باعث محبوس شدن و عدم جابه‌جایی آلاینده‌ها شده است.
وی اضافه کرد: این وضعیت جوی موجب شده آلاینده‌های ایجادشده از منابع انتشار آلودگی هوا ازجمله خودروها، صنایع، فرودگاه، راه‌آهن، گردوغبار زمین‌های کشاورزی، آلاینده‌های ناشی از ماشین‌آلات شهری و سایر فعالیت‌ها در مشهد امکان تخلیه به لایه‌های بیرون جو را نداشته باشند و آلاینده‌ها در ارتفاعی بین ۵۰۰ تا هزار متر از سطح زمین ماندگار شوند.
مدیر مرکز پایش آلاینده‌های زیست‌محیطی شهرداری مشهد گفت: این امر موجب افزایش غلظت آلاینده‌ها در سطح هوای مشهد شده است.
اسماعیلی افزود: دیروز ۱۲ آذرماه با توجه به کم بودن سرعت وزش باد، نبود هیچ‌گونه جابه‌جایی افقی و عمودی در جریان هوا و نیز وقوع پدیده وارونگی دما تا ۱۳۵۰ متری سطح زمین و ایجاد لایه وارونگی به ضخامت حدود ۳۵۰ متر شاهد تشدید آلودگی هوای در این کلان‌شهر بودیم.
وی ادامه داد: متأسفانه دیروز شدت و فراگیری آلودگی در تمام سطح شهر مشهد گسترده شد به‌طوری‌که هم‌اکنون تمامی ۲۳ ایستگاه سنجش آلودگی هوای مستقر در سطح شهر مشهد نشان‌دهنده وضعیت هشدار برای هوای این شهر هستند.
وضعیت نگران‌کننده مه دود شیمیایی و اُزُن
مدیر مرکز پایش آلاینده‌های زیست‌محیطی شهرداری مشهد گفت: نکته قابل‌توجه در زمان وارونگی دما، افزایش سایر آلاینده‌ها در سطح شهر است که از آن جمله می‌توان به افزایش آلاینده‌های منواکسید کربن و اکسیدهای نیتروژن اشاره کرد.
اسماعیلی افزود: افزایش آلاینده‌ای مانند اکسید نیتروژن پیش‌نیاز تولید آلاینده‌های خطرناکی مانند مه دود فوتو شیمیایی و اُزُن است که برای سلامتی افراد تهدیدی جد محسوب می‌شود.
وی تأکید کرد: در چنین شرایطی تنها راه تعدیل و برون‌رفت از وضعیت موجود، کاهش انتشار آلاینده‌ها، از محل انتشار یا همان سطح شهر است.
اسماعیلی گفت: با توجه به اینکه برای بهبود وضعیت جوی و هواشناسی نمی‌توان کار مشخصی کرد بنابراین باید به‌صورت جدی به راهکارهای کاهش تخلیه آلاینده‌های هوا فکر کرد.
