مدیران واحدهای تولیدی سیمان خراسان رضوی، در بیست و پنجمین نشست دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان، از چالش قطعی گاز و محدودیتهای خود برای تامین سوخت مایع در فصل زمستان سخن گفتند و خواستار همکاری دستگاه‌های متولی برای رفع این مشکل شدند.
به گزارش اختر شرق؛ علی اکبر لبافی، رئیس این دبیرخانه در ابتدای این نشست و در توضیح دستور کار آن ابراز کرد: محدودیتهای مربوط به تامین سوخت کارخانجات سیمان و قطع گاز طبیعی در زمستان موضوعی است که در این جلسه بررسی میکنیم. کمیسیون معدن اتاق مشهد طی نامه‌ای به دبیرخانه شورای گفتگو اعلام کرد که در صورت قطع گاز، برخی کارخانجات با مشکلاتی مواجه خواهند شد و لازم است تدابیری در این رابطه اتخاذ شود و پیشنهاداتی برای ارائه به شورای گفتگوی مرکز و شورای تامین استان طرح گردد.
وی افزود: آمارها نشان می‌دهد که خراسان رضوی قطب دوم تولید سیمان کشور است و این کارخانجات برای تامین درآمد ارزی کشور مهم تلقی می‌شوند و هرگونه اعمال محدودیت در تولیدات این کارخانجات در اشتغال و تامین ارز کشور اثرگذار خواهد بود و لذا پیشنهاد میشود تا امسال در قیاس با سال‌های گذشته رویکرد متفاوتی اتخاذ گردد.
لبافی خاطرنشان کرد: طبق ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار، در زمان کمبود برق و گاز، اولویت قطع گاز با واحدهای تولیدی نیست و در تبصره یک همین ماده تاکید شده است که مواقع اضطراری که قطع برق و گاز جان شهروندان را به خطر می‌اندازد، شورای تامین به حالت اضطرار و حداکثر برای دو روز که قابل تمدید است، میتواند حکم این ماده قانونی را نقض کند. در تبصره ۲ نیز تکلیفی برای شرکتهای برق و گاز وجود دارد که ضمن همکاری با شرکت بیمه، امکان جبران ضرر و زیان واحدهای تولیدی در صورت قطع برق و گاز را فراهم آورند.
پتانسیل درآمد ارزی ۵۰۰ میلیون دلاری در بخش سیمان
سپس تریبون در اختیار حسین احمدی سلیمانی، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد قرار گرفت و او گفت: در دهه ۷۰ در کشور با مشکل کمبود سیمان مواجه بودیم و در دهه ۸۰ با منابع بنگاه‌های زودبازده در کشور و به ویژه استان خراسان تحولی در حوزه سیمان رخ داد و سرمایه‌گذاری‌های خوبی صورت گرفت اما امروز که با تحریم و… مواجه هستیم، با وجود اینکه بازار، ظرفیت خرید سیمان تولیدی را دارد، با بی‌توجهی دولت به این بخش روبه رو هستیم.
وی افزود: امروز حداقل ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون دلار برای یک کارخانه یک میلیون تنی باید هزینه شود و اگر هر واحد، حاشیه سود ۱۰ درصدی داشته باشد، باید سالانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد تومان درآمد کسب کند اما در شرایط کنونی این رقم امکان‌پذیر نیست.
احمدی سلیمانی اظهار کرد: امسال که با عنوان جهش تولید نامگذاری شده، انتظار تحول در حوزه سیمان را داریم؛ زیرا تلاش بسیاری برای افزایش ظرفیت کارخانجات سیمان استان شده است. سیمان کشور در طول سال میتواند ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار درآمد ارزی داشته باشد و توجه به آن ضروری است. تقاضای ما این است که این موضوع به شورای گفتگوی مرکز منتقل شود زیرا حل مشکلات این حوزه نیازمند عزمی ملی است.
لزوم جلوگیری از تعطیلی کارخانجات سیمان به خاطر قطع سوخت
در ادامه محمدرضا توکلی زاده، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی و مدیرعامل شرکت سیمان زاوه به ایراد سخن پرداخت و گفت: در سنوات گذشته نگرش مسئولان این بود که صنایع سیمان ظرفیت زیادی دارند و اگر توجه کافی صورت نگیرد و مشکلات این بخش حل نشود، دچار آسیبی جدی نمی‌شویم اما اکنون شرایط کشور تغییر کرده و تولید به چالش کشیده شده است. هم اکنون کارخانه سیمان در اثر خرابی قطعه‌ای کوچک، ۶ ماه به تعطیلی متحمل میشود چرا که هم خرید و هم آوردن آن قطعه به داخل کشور برای کارخانه مشکل است و بسیاری از واحدها توان خرید قطعات خود را ندارند.
وی افزود: این امکان وجود ندارد که کارخانه با سودی که کسب میکند قطعات یدکی خود را تامین کند و اگر شرایط به همین نحو ادامه یابد، ممکن است برخی از کارخانجات استان در آینده‌ای نزدیک تعطیل شوند. بنابراین باید از هم اکنون تولیدات را ذخیره کرد وگرنه با مشکل تامین سیمان مواجه می‌شویم.
توکلی زاده خاطرنشان کرد: اینکه امکانات تولید داشته باشیم و به خاطر سوخت و انرژی روند تولیدمان دچار مشکل شود، اصلا خوب نیست. باید فکری به حال این موضوع کرد که اگر کارخانجات می‌توانند تولید کنند، امکانات برای تولیدشان فراهم شود و کارخانه‌ای به خاطر قطع سوخت، تعطیل نشود.
وی خاطرنشان کرد: قبلا کارخانجات با قطع گاز، مازوت تهیه می‌کردند و به تولید خود ادامه می‌دادند و برخی کارخانجات هم تولید ذخیره داشتند و با قطع گاز، تعطیل می‌شدند. ما هم پارسال همین رویه را داشتیم و با قطع گاز، کارخانه را تعطیل کردیم. اما امسال شرایط متفاوت است و باید راهکاری اساسی برای حل این مشکل اندیشیده شود. امسال چون صحبت از این است که سوخت مازوت به کارخانجات اختصاص نخواهد یافت، شرایط دشوارتر است و تنها منبع انرژی که میتواند در اختیار کارخانجات باشد، سوخت گاز است و اگر فکری به حال این موضوع نشود، کارخانجات با معضلات بسیاری روبه‌رو خواهند شد. ما نمی‌گوییم گاز اصلا قطع نشود، اما باید راهی پیدا کرد که آینده کشور و صادرات ایران با مخاطره روبه رو نشود.
در شرایط کنونی ناگزیر از قطع گاز کارخانجات سیمان هستیم
عباس خادم، مشاور مدیرعامل هلدینگ سیمان شرق نیز ابراز کرد: صادرات سیمان به راحتی صورت نمی‌گیرد و در واقع ما باید بجنگیم تا بتوانیم صادرات داشته باشیم و وضعیت هم به گونه‌ای نیست که با قطعی گاز بتوانیم ادامه بدهیم. قطعی گاز در سال ۹۸ باعث شد مازوت بخریم و با هزینه حمل و نقل، هزینه مازوت برای ما دو برابر هزینه گاز شد.
وی افزود: تاکید ما این است که گاز را به هر سبک و سیاقی که میتوان قطع نکرد. سرانه مصرف گاز ایران ۵ برابر دنیاست و به جای فرهنگسازی برای کاهش مصرف گاز توسط مردم، گاز کارخانجات را قطع میکنند. البته نگاه مجموعه مدیریتی گاز استان به بخش صنعت عوض شده و همراهی زیادی دیده ایم. در بخش فراورده‌های نفتی نیز همواره همراهی صورت گرفته است اما باز هم تاکید میکنیم که دیدگاه استان به شورای گفتگوی کشور ارجاع شود. قطعی گاز یک واحد صنعتی بزرگ مثل سیمان شرق که دارای دو واحد ۴ هزار تنی و یک واحد سیمان سفید است، این کارخانه‌ها را دچار مشکل میکند.
دشتی، مدیر بهره برداری و قائم مقام شرکت گاز استان نیز گفت: ما در استان حداکثر همراهی را با واحدهای صنعتی داشته ایم؛ قرارداد ما با شرکتهای سیمان هشت ماهه است و گازرسانی در سقف مدت صورت گرفته است. در خراسان رضوی با توجه به محدودیتهای تامین و عرضه گاز، ناگزیر به برخی محدودیت‌ها هستیم اما حداکثر تعامل را مازاد بر هشت ماه نیز داشته و داریم. به خاطر محدودیتهای موجود نمی‌توانیم گاز منازل را قطع کنیم. با این حال، تصمیم قطعی گاز کارخانجات سیمان به صورت ستادی گرفته میشود و دستور به ما از جانب وزارت نیرو اعلام میشود.
وی افزود: حداکثر تولید و انتقال گاز از دیگر استان‌ها به خراسان رضوی در حال انجام است و همه آن مصرف میشود و حتی در فصل گرم، باید بخش سرخس ما گاز را ذخیره کند تا بتواند در فصل سرما بخش خانگی را پشتیبانی نماید.
دشتی خاطرنشان کرد: البته در سنوات گذشته نیز همزمان با قطع گاز از سوی شرکت گاز، دستور تامین سوخت مایع کارخانجات داده می‌شده و این گونه نبود که به تعطیلی این واحدها بینجامد. خطوط انتقال گاز دارای ذخیره‌ای است که اگر از حدی بگذرد، تامین آن بلافاصله صورت نمی‌گیرد. کارخانه سیمان غرب آسیا در تربت جام حدود ۵۰ درصد گاز این شهرستان را صرف میکند و اگر این محدودیت را برای کارخانه اعمال نکنیم، در تامین گاز خانگی دچار مشکل می‌شویم.
وی تصریح کرد: در بحث تامین سوخت مازوت و گران درآمدن آن، میتوان تاکید کرد که شرایطی برقرار شود که سوخت خیلی گران نباشد و یا برای هزینه آن تدابیری اندیشیده شود. میتوان هماهنگی‌هایی از سوی شرکت پخش انجام داد زیرا بعد از ابلاغ قطعی گاز به ما، به شرکت پخش برای تامین سوخت مازوت کارخانجات دستور لازم داده میشود.
دشتی گفت: در فصل گرم میزان مصرف گاز استان حدود ۳۰ میلیون متر مکعب است اما در زمستان میزان مصرف به ۵۵ میلیون مترمکعب می‌رسد که ۸۰ درصد آن خانگی و مابقی مربوط به واحدهای تولیدی است.
قائم مقام شرکت گاز استان اظهار کرد: واردات گاز از ترکمنستان قطع شده است و بخش بین الملل به شدت پیگیر ادامه واردات است و اگر این موضوع از سرگیری شود، با توجه به زیرساخت‌هایی که مهیا کردیم، بخشی از مشکل حل خواهد شد اما هم اکنون همه گاز تولیدی و حداکثر گاز انتقالی به استان، مصرف میشود.
مهدی وطن پرست، کارشناس استانداری خراسان رضوی نیز در این نشست اظهار کرد: در اولویت‌بندی قطع گاز، کارخانجات و نیروگاه‌ها در وهله اول قرار دارند زیرا این پیش فرض هست که سوخت جایگزین برای آن‌ها وجود دارد. از طرفی، شرایط جامعه به گونه‌ای نیست که بتوان با قطع گاز به خانوارها فشار آورد و تاکید بر این است که در این زمینه هیچ گونه نارضایتی در بین مردم ایجاد نشود. با محدودیتهای شرکت گاز و وضعیتی که گرفتارش هستیم، گاز باید مدیریت شود اما اینکه تصمیم گیری را به زمانی محول کنیم که بحران پیش آمده و فرصت کافی برای تصمیم گیری نداریم، مطلوب نیست. پیشنهادم این است که یک گروه کارشناسی با سازمان‌های مرتبط تشکیل شود و از هم اکنون اولویت‌ها مشخص شود و کارخانه‌هایی که ذخیره تولید ندارند، گازشان قطع نشود و آن‌هایی که ذخیره کافی دارند در اولویت قطع گاز قرار گیرند.
وی ادامه داد: جز مدیریت وضع موجود در کوتاه مدت امکان دیگری وجود ندارد و باید قبل از وقوع بحران تصمیم گیری کرد و بسته مشاوره کارشناسی شده را به استاندار ارائه کرد.
تفاوت شرکتهای سیمان خراسان رضوی با برخی استان‌ها در برخورداری از گاز در فصل زمستان
مهری سپهری، نماینده سازمان صمت استان نیز در این نشست ابراز کرد: اولویت بندی‌ها و تشکیل گروه کارشناسی از سال ۸۶ صورت گرفته است. شرکت گاز در هنگام عقد قرارداد تاکید میکند که تنها ۸ ماه امکان تامین گاز را دارد اما امروز که واحدها در تولید مشکل دارند و قطعی گاز ضربه بزرگی به آن‌ها میزند، تقاضایمان این است که پیشنهادی اساسی برای جلوگیری از قطع گاز و یا کاهش زمان قطعی مطرح گردد.
وی افزود: در برخی استان‌ها که تامین گاز آن‌ها از خط انتقال خراسان صورت می‌گیرد، سال گذشته قطعی گاز برای واحدهای سیمان‌شان اتفاق نیفتاد و ما نیز می‌خواهیم روشی اعمال شود که قطعی گاز در صورت وقوع، کمترین تنش را در واحدهای سیمان استان داشته باشد. سیمان سفید و خط تولید اپال چینی مقصود امکان استفاده از سوخت جایگزین را ندارند و لازم است شرکت گاز برنامه استانهای همجوار و اقدامی که انجام می‌دهند را بررسی کند تا از قطعی بسیار برای کارخانجات سیمان جلوگیری کند.
وی با بیان اینکه بزرگترین مصرف کننده استان ما فولاد خراسان است، تصریح کرد: شرکت گاز استان تابع دستورات کشور است و هیچگونه مدیریتی روی واحدهای عمده ندارد. پیشنهادم این است که شرکت گاز الگوی استانهای دیگر را بررسی کند زیرا در حالی که شرکت سیمان شاهرود، در زمستان از گاز برخوردار است، در سبزوار قطعی گاز شرکت سیمان را شاهدیم. کل قطعی گاز شرکت سیمان در بجنورد نیز هفت تا ۱۰ روز است.
در ادامه تریبون در اختیار امیرمهدی مرادی، دبیر انجمن مدیران صنایع خراسان قرار گرفت؛ او گفت: بحث محیط زیست در موضوع قطع گاز و استفاده از سوخت مازوت در کارخانجات سیمان اهمیت زیادی دارد زیرا به محض استفاده از سوخت مازوت توسط شرکتهای سیمان، بحث آلایندگی مطرح میشود و آن‌ها را دچار مشکل میکند. از طرفی، کشور در شرایط متفاوتی قرار دارد و اکثر هتل‌ها و استخرهای مشهد به خاطر کرونا تعطیل‌اند و تعطیلی آن‌ها میتواند به تامین گاز شرکت‌ها کمک کند. باید روی ذخیره‌سازی کامل مازوت با نرخ تحویل در کارخانه نیز کار کنیم و ارزش حرارتی معادل شود تا واحد تولیدی هزینه حمل این سوخت را ندهد. لازم است به موضوع تعامل اداره کل محیط زیست تاکید شود تا از جریمه سنگین واحدها خودداری گردد.
وی افزود: برخی از کارخانه‌ها مثل واحدهای تولید کاشی و سرامیک باید از گاز مایع استفاده کنند؛ برخی از آن‌ها امکانات ذخیره‌سازی را فراهم کرده‌اند و لازم است گاز مایع برای ذخیره‌سازی به آن‌ها اختصاص یابد.
مدیرعامل سیمان سبزوار نیز ابراز کرد: اگر وضعیت صنعت سیمان به همین منوال پیش برود، یک سوم ظرفیت تولید این محصول ظرف شش ماه آینده از کار می‌افتد و امکان بازگشت آن ظرف یکسال وجود ندارد. کارخانه‌ای که ۱۰ سال از شروع کارش گذشته، باید سالانه ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه کند که به روند تولید برگردد.
وی تصریح کرد: چرا هنوز بعد از ۱۳ سال از هشت ماهه بودن قرارداد کارخانجات سیمان با شرکت گاز صحبت میکنیم؟ اگر سالانه ۱۰ درصد به مدت این قرارداد اضافه شود و با برنامه ریزی، این روند را اصلاح کنیم به مدت ۱۲ ماهه برای قراردادها میرسیم. چین که قبلا در کارخانجاتش مازوت مصرف میکرد، امروز به مصرف گاز رسیده است اما کشور ما که روی منابع گازی قرار دارد، به دنبال مصرف سوخت مازوت در برخی ماههاست.
وی افزود: اگر مازوت را درب کارخانه تحویل دهند، باز تا حدی توجیه‌پذیر است و اگر قرار است از سوخت مایع استفاده شود، باید هشت ماه قرارداد گازی و چهار ماه قرارداد تامین مازوت منعقد گردد.
نرجس خوش زبان، مسول امور دبیرخانه شورای گفتگوی استان نیز تاکید کرد: شرکت گاز باید میزان تولید فصل گرمای خود را اعلام کند تا بدانیم تا چه حد امکان ذخیره‌سازی گاز در فصل گرم وجود دارد.
لبافی نیز تصریح کرد: شرکت گاز با کارخانجات سیمان قرارداد هشت ماهه دارد و در چهار ماه باقیمانده این کارخانه‌ها باید از سوخت جایگزین استفاده کنند اما هم بحث قیمت سوخت مایع و حمل آن مطرح است.
در ادامه این نشست، بیگلرزاده، نماینده شرکت پخش فرآورده‌های نفتی خراسان رضوی اظهار کرد: اطلاعیه‌ای به دست ما رسیده است که کلیه صنایعی که نیاز به ذخیره‌سازی سوخت مایع دارند، نیاز خود را اعلام کنند تا ما برنامه ریزی نماییم.
او تصریح کرد: کارخانه سیمان مشهد میگوید که به دنبال پر کردن مخازن سوخت مایع خود است و ما با تهران مکاتبه کرده‌ایم و منتظر پاسخ مرکز هستیم. برای تامین سوخت مایع مشکلی نداریم و هر واحدی نیازمند ذخیره‌سازی است، باید زودتر اعلام کند و با توجه به قیمت و هزینه حمل باید پیشنهادات مطرح شود و بسته به اینکه چه زمانی تقاضای سوخت مایع مطرح شود، وضعیت تحویل و قیمت متفاوت است. مقادیر کم سوخت مازوت از طریق انبار سنگ بست حمل میشود ولی اگر حجم زیادی درخواست گردد، امکان انتقال از طریق انبار سنگ بست نیست و هزینه حمل هم برعهده خریدار است.
خادم، مشاور مدیرعامل هلدینگ سیمان شرق نیز بار دیگر گفت: ما ۳۶ میلیون لیتر ظرفیت‌سازی برای سوخت مایع در سیمان شرق انجام دادیم اما عملا غیرقابل استفاده است. درخواست ما این است که در فصل تابستان که جاده‌ها باز است و محدودیت ترافیکی نداریم، سوختمان تامین شود اما تا زمانی که فصل سرما نرسد و گاز قطع نشود، اجازه دریافت سوخت مایع را نداریم؛ این درحالیست که ما هزینه بسیاری برای ظرفیت‌سازی انجام داده ایم.
شرکت گاز باید الگویی استانی برای جلوگیری از قطعی سوخت صنایع سیمانی داشته باشد
لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی استان در جمع‌بندی مباحث مطرح شده گفت: سیمان یکی از صنایع استراتژیک در وضعیت موجود است و به صادرات و اشتغال و ارزآوری کمک میکند؛ لذا موضوع تامین گاز و در مواقع اضطرار سوخت جایگزین باید به جد پیگیری شود. هم اکنون در قالب قراردادهایی که در حوزه شرکتهای دولتی و دولت تنظیم میشود، شاهد یکجانبه گرایی هستیم اما طبق ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار در زمان کمبود برق و گاز، اولویت قطع گاز با واحدهای تولیدی نیست و در تبصره یک همین ماده تاکید شده است که زمانهای اضطراری که قطع برق و گاز جان شهروندان را به خطر می‌اندازد، شورای تامین به حالت اضطرار و حداکثر برای دو روز که قابل تمدید است، میتواند حکم این ماده قانونی را نقض کند. در تبصره ۲ نیز تکلیفی برای شرکتهای برق و گاز وجود دارد که ضمن همکاری با شرکت بیمه، امکان جبران ضرر و زیان واحدهای تولیدی در صورت قطع برق و گاز را فراهم آورند.
وی افزود: بر این اساس، میتوان گفت قرارداد شرکت گاز یکجانبه است. در بحث تامین کوتاه مدت و تامین آینده هم موضوعی مطرح است؛ شرکت گاز باید الگویی استانی درنظر گیرد و روشهایی اعمال کند که چگونه میتوان مصرف سوخت را کاهش داد. ضمن اینکه میزان قطعی و وضعیت قطعی استانهای دیگر را بررسی نماید و از خطوط انتقال موجود، برای تامین گاز مورد نیاز استفاده کند. همانطورکه در خراسان شمالی و جنوبی هم اتفاق می‌افتد. شرکت گاز در قالب یک تصمیم ملی باید در این زمینه تصمیم گیری کند تا امکان رقابت برای همه شرکتهای سیمانی در کشور وجود داشته باشد.
لبافی ادامه داد: درخواست تامین سوخت مایع زودتر باید ارائه شود و این موضوع باید با تاکید بر اینکه امکان ارائه سوخت از مشهد فراهم باشد، مدنظر قرار گیرد.
رئیس دبیرخانه شورای گفتگوی استان اظهار کرد: شرکت گاز پارسال مقاومت زیادی در برابر طرح کارشناسی‌های انجام شده از سوی انجمن مدیران صنایع کرد و امسال باید این کارشناسی‌ها ارائه شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: شرکت گاز باید ساختاری را فراهم کند که شرایط شرکت یا سیمان استان مثل سمنان و بجنورد باشد؛ اینکه گاز واحد سیمانی یک استان ۱۰ روز قطع باشد و کارخانجات سیمان ما دو ماه قطعی گاز داشته باشند، امکان رقابت را دشوار و ناعادلانه میکند. پارسال در این زمینه راهکاری شناسایی شد و مطالعات متقنی صورت گرفت.
